“Etkinlik” kelimesinin iki temel anlamı var; biri faaliyet, aktivite, diğeri ise bir faaliyetin etkililiği, etkin olma durumu, tesir değeri, müessiriyet…
Aynı cümle içinde kullanalım:
Etkinliğimiz bir amaca yönelikse, amaca yakınlığını, o amaca ulaşmaktaki etkinliğini sorgularız.
Felsefe dili bu iki anlamı faaliyette bulunan öznenin şahsında birleştiriyor: “Fiilde bulunanın, etkin olanın niteliği” tanımıyla. Eyleyeni eylem içine nitelikcil, kalitatif özüyle yerleştiriyor. İyi de ediyor.
İyi ediyor, çünkü etkinlikten sadece faaliyeti, bir faaliyet içinde faal olma durumunu anlayabiliyoruz bazı durumlarda. Öznellikler bir yana, kendimizi herhangi bir şeye herhangi bir etkisi bulunmayan faaliyetlerle(!) meşgul ettiğimizde, aslında nötr —ota boka dokunmayan— bir meşguliyetle meşgul olduğumuzun da farkında olmayabiliyoruz. Hoş, böyle durumlarda bile bir çeşit meşgul görünme faaliyeti içinde bulunduğumuz söylenebilir. Etkinlikse etkinlik!
Peki, öyle mi? Pek öyle değil gibi de sanki…
Bir insanın boşu boşuna oksijen yakması hali…